Zaburzenia osobowości
Poprzez zaburzenia osobowości rozumiemy obecność trwałych cech charakteru u danej osoby, utrwalonych wzorców postępowania, zachowania, relacji z innymi ludźmi i funkcjonowania w społeczności. Dotyczy to przeżywania siebie i innych oraz stosunku do siebie i otoczenia. Nasilenie tych cech utrudnia danej osobie właściwe funkcjonowanie społeczne, rodzinne i zawodowe przyczyniając się do znacznego cierpienia. Zjawisko to nie dotyczy zatem ograniczonego w czasie epizodu czy pojedynczego zachowania, ale stałych wzorców osobowościowych. W przypadku zaburzeń nastroju czy zaburzeń lekowych (nerwicowych) możemy powiedzieć, że dane zaburzenie miało swój początek i może mieć swój koniec. W przypadku zaburzeń osobowości jest inaczej. Raczej użyjemy określenia, że ktoś „taki był i taki jest”, że taka jest jego „natura”. Warto w tym miejscu jednak podkreślić, że te utrwalone cechy osobowościowe mogą ulegać z upływem czasu modyfikacjom, a jednym z czynników mających wpływ na rozwój w tym zakresie może być profesjonalna psychoterapia.
Czym są zaburzenia osobowości?
Zaburzenia osobowości według oficjalnej klasyfikacji psychiatrycznej to:
„(…) głęboko zakorzenione i utrwalone wzorce zachowań, przejawiające się mało elastycznymi reakcjami na różnorodne sytuacje indywidualne i społeczne. Reprezentują one albo skrajne, albo znaczące odmienności w porównaniu z przeciętnym w danej kulturze sposobem spostrzegania, myślenia i odczuwania, a w szczególności – odnoszenia się do innych. Takie wzorce zachowania mają tendencje do trwałości i do obejmowania wielu zakresów funkcjonowania psychologicznego.”
Jakie są przyczyny zaburzeń osobowości?
Obecnie uważa się, że powstanie zaburzenia osobowości jest konsekwencją oddziaływania niekorzystnych czynników biologicznych, genetycznych i psychospołecznych. Znaczący wpływ na rozwinięcie się zaburzeń osobowości ma sytuacja rodzinna, warunki w jakich wychowywało się dziecko, traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa, niekorzystny przebieg różnych etapów rozwoju, brak zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa, wzmożony poziom napięć i konfliktów w rodzinie.
Jak leczyć zaburzenia osobowości?
Podstawową i najważniejszą metodą leczenia większości zaburzeń osobowości jest długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna. Niezwykle ważnym czynnikiem w procesie leczenia jest nawiązanie relacji terapeutycznej opartej na zaangażowaniu i zaufaniu. W leczeniu zaburzeń osobowości stosuje się również farmakoterapię. Pomaga ona przetrwać kryzysy lub złagodzić silne stany napięcia, lecz nie jest główną metodą postępowania.